-
1 prawo
I - wa; loc sg - wie; nt( prawodawstwo) law; ( ustawa) nom pl; -wa law; ( zapisana w dzienniku ustaw) statute; ( uprawnienie) nom pl; -wa right; ( zasada) principle, lawprawo cywilne/karne — civil/criminal law
prawo jazdy — MOT driving licence (BRIT), driver's license (US)
mieć prawo do czegoś/coś zrobić — to be entitled to sth/to do sth, to have a right to sth/to do sth
II advprawo poboru — GIEŁDA subscription right
w prawo — ( w prawą stronę) to the right
na prawo — ( w prawą stronę) to the right; ( po prawej stronie) on lub to the right
na prawo i lewo — right and left, all over the place
* * *I.prawo1n.1. (= ogół przepisów) law; prawo rzymskie Roman law; prawo nowożytne modern law; prawo polskie Polish law; prawo amerykańskie American law; prawo angielskie English law; prawo administracyjne administrative law; prawo autorskie copyright; prawo cywilne civil law; prawo karne criminal l. penal law; prawo międzynarodowe international law, law of nations; prawo rodzinne family law, domestic-relations law; prawo rzeczowe law of property; prawo wyborcze election law, right to vote; prawo zwyczajowe common law; w imieniu prawa in the name of law; w obliczu prawa in the eye of the law.2. (= przepis) law, rule, regulation; naruszać literę prawa violate the law; wyjęty spod prawa outlawed; łamać prawo break l. violate the law; omijać prawo flout the law; prawo pięści law of the fist; prawem kaduka przest. unlawfully, illegally.3. uniw. (= nauka prawa) law; studiować prawo study law; ukończyć prawo graduate with a degree in law, graduate in law; absolwent prawa law graduate; wydział prawa law faculty, faculty of law.4. (= uprawnienie) right; prawo pierwokupu preemption right; prawa człowieka human rights; prawa obywatelskie civil rights; prawo jazdy driver's license; Br. driving licence; prawo pierwszeństwa przejazdu mot. right of way; prawo łaski right to pardon; dochodzić swoich praw assert l. claim one's rights; Adam nie ma prawa tak mówić Adam has no right to talk like this; Ewa nie ma prawa do tego domu Eve has no right to this house, Eve is not entitled to this house; jakim prawem? by what right?5. (= prawidłowość, zasada) law, principle; prawa naturalne/biologiczne/fizyczne natural/biological/physical laws; podlegać prawom przyrody l. natury be subject to the laws of nature.II.prawo2adv.right; na prawo (= po prawej stronie) on l. to the right; (= w prawą stronę) to the right; w prawo to the right; na prawo i na lewo on the right and on the left; w prawo i lewo right and left; albo w prawo, albo w lewo either right or left.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > prawo
-
2 praw|o
Ⅰ n 1. sgt (ogół przepisów) law- prawo nowożytne modern law- prawo polskie/francuskie Polish/French law- reguły a. normy prawa legal norms a. principles- rządy prawa the rule of law- zgodnie z prawem in accordance with a. according to the law- zgodnie z polskim prawem under Polish law- zgodnie z duchem i literą prawa in accordance with the spirit and the letter of the law- wbrew prawu against the law, contrary to the law- stosować się do przepisów prawa to abide by a. obey the law- złamać prawo to break the law- być niezgodnym z prawem a. wbrew prawu to be against the law- uznać przerywanie ciąży za niezgodne z prawem to criminalize abortion- działać w granicach prawa/niezgodnie z prawem to operate within/outside the law- stać ponad prawem to be above the law- wejść w konflikt z prawem to fall foul of a. to come into conflict with the law- wyjąć kogoś spod prawa Hist. to outlaw sb- człowiek wyjęty spod prawa Hist. an outlaw- w imieniu prawa in the name of the law- w obliczu prawa in the eyes of the law- nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności ignorance of the law is no excuse a. defence, ignorance is no defence- prawo drakońskie Hist. Draconian law2. (norma prawna, ustawa) law; (zapisana) statute- zbiór praw a legal code a. code of laws- system praw a system of law, a legal system- uchwalać a. stanowić prawa to enact a. make laws- uchwalić prawo to pass a. adopt a law- uchylić prawo to revoke a. rescind a law książk.- prawo o spółdzielczości/środkach masowego przekazu a law on the cooperative movement/on the mass media- nowe prawo wchodzi w życie a. obowiązuje od 1 maja the new law comes into effect on a. applies as of 1 May- prawo o stowarzyszeniach wygasa a. traci moc 31 grudnia the law on association lapses on a. as of 31 December3. sgt (nauka) law- wydział prawa a law faculty- student/studentka prawa a law student- studiować prawo to study a. read law- ukończyć prawo to graduate in law4. (uprawnienie) right (do czegoś to sth); entitlement książk. (do czegoś to sth); eligibility U (do czegoś for sth)- prawa człowieka/zwierząt human/animal rights- działacz/kampania na rzecz obrony praw zwierząt an animal rights activist/campaign- prawa kobiet women’s rights- prawa publiczne/obywatelskie public/civil rights- prawa małżeńskie/rodzicielskie marital/parental rights- prawa i obowiązki obywatela civil rights and duties- prawo własności proprietorship, ownership- prawa spadkowe inheritance rights- prawa miejskie a (town/city) charter- nadać/odebrać prawa miejskie to grant/revoke a town/city charter- uczestniczyć w zebraniu bez prawa głosu to take part in a meeting without the right to vote- prawo pierwszeństwa przejazdu the right of way- równe prawa equal rights- prawo do emerytury pension rights- prawo do pracy/do strajku the right to work/to strike- mieć prawo do corocznego urlopu/do emerytury to be entitled to annual leave/to a retirement pension- mieć prawa do książki to have a. hold the copyright on a. in a. for a book- mieć prawo do ekranizacji powieści to own the film rights to a novel- mieć prawo coś zrobić to have the right a. to be entitled to do sth- ona nie ma prawa tak cię traktować she has no right to treat you like that- masz pełne prawo odmówić you have every right to refuse- kto ci dał prawo mnie krytykować? what gives a. who gave you the right to criticize me?- rościć/zastrzec sobie prawo do czegoś to claim/reserve the right to sth- nabyć/utracić prawo do czegoś to gain a. acquire/lose the right to sth- zrzec się prawa do czegoś to relinquish a. renounce one’s right to sth książk.- przyznać komuś prawo do czegoś to grant sb the right to sth- odmówić komuś prawa do czegoś to deny sb the right to sth- pozbawić kogoś prawa wykonywania zawodu to deprive sb of the right to practise their profession, to ban sb from practising a profession- upominać się o swoje prawa a. dochodzić swoich praw to demand a. claim one’s rights- jakim prawem? by what right?- jakim prawem wtrącasz się w moje sprawy? who gave you the right to interfere in my affairs?- wszelkie prawa zastrzeżone all rights reserved- wywiad publikowany na prawach wyłączności an exclusive interview- na równych prawach on equal terms- ona jest tu na prawach domownika she’s treated here as one of the family- prawo łaski the prerogative of mercy- skorzystać z prawa łaski to pardon, to be pardoned5. Aut. prawo jazdy driving licence GB; driver’s license US- zdawać/zdać egzamin na prawo jazdy to take/pass one’s driving test- chodzić na kurs prawa jazdy to take driving lessons6. (zasada, prawidłowość) law, principle- prawa naturalne/ekonomiczne/społeczne natural/economic/social laws- prawa fizyczne/natury the laws of physics/nature- odkryć/sformułować prawo to formulate a law a. principle- podlegać prawom materii/przyrody to be subject to the laws of matter/natureⅡ adv. 1. na a. w prawo (w prawą stronę) to the right; (po prawej stronie) on a. to the right- na prawo od budynku jest sad to the right of the building there’s an orchard- na prawo jest a. widzicie ratusz to a. on your right is a. you can see the town hall- iść/skręcić w prawo a. na prawo to go/turn right- skręć w pierwszą (ulicę) w prawo take the first (street to the) right- na prawo patrz! Wojsk. eyes right!- szastał pieniędzmi na prawo i lewo he was spending money right, left and centre pot.- w prawo i w lewo (na wszystkie sposoby) in every possible way2. pot. (w polityce) pójść na prawo to veer to the right- zwrot na prawo a turn to the right- być na prawo od kogoś to be to the right of sb- być na prawo od centrum to be right of centreⅢ z prawa pot. (po prawej stronie) from the right- z prawa rozciągały się pola to the right, there were fields- z prawa i z lewa from all sidesⅣ prawo- w wyrazach złożonych 1. (odnoszący się do strony) right- 2. (dotyczący prawa) law-- □ prawa kardynalne Hist. cardinal laws- prawo administracyjne administrative law- prawo autorskie copyright law- prawo biogenetyczne recapitulation theory; Biol. palingenesis- prawo bliższości Hist., Prawo (the right of) primogeniture- prawo budowlane building code- prawo chełmińskie Hist., Prawo Chełm Law (a charter defining terms under which Polish towns were incorporated, modelled on the Magdeburg Law)- prawo ciążenia Newtona Fiz. Newton’s law of gravitation- prawo cywilne civil law- prawo doraźne Prawo summary justice- prawo finansowe a. skarbowe revenue law- prawo handlowe commercial a. trade law- prawo kanoniczne a. kościelne canon a. church a. ecclesiastical law- prawo karne Prawo criminal law- prawo karne wykonawcze penal law- prawo karne skarbowe penal revenue law- prawo lokalowe housing law- prawo łowieckie game laws- miasto na prawie magdeburskim a town chartered according to the Magdeburg law- prawo mennicze Hist. minting rights- prawo międzynarodowe international law- prawo Murphy’ego Murphy’s a. Sod’s pot., żart. Law- prawo obywatelstwa right of citizenship- prawo państwowe constitutional law- prawo Parkinsona Parkinson’s law- prawo pracy labour legislation, employment legislation- prawo prasowe press legislation- prawo probiercze assay law- prawo procesowe adjective a. procedural law- prawo rodzinne family law- prawo rzymskie Roman law- prawo wartości Ekon. the law of value- prawo wojenne law of war- prawo wyborcze electoral a. election law- bierne prawo wyborcze eligibility to stand for election, right to be elected- czynne prawo wyborcze voting rights, suffrage, franchise- powszechne prawo wyborcze universal suffrage a. a universal franchise- prawo wyborcze dla kobiet women’s suffrage- prawo zwyczajowe common law, custom- albo w prawo, albo w lewo you can’t have your cake and eat itThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > praw|o
-
3 dziuraw|y
adj. [płaszcz, sweter, most, chodnik] full of holes; [garnek, wiadro] leaky- dziurawa droga a road full of (pot)holes- z dziurawego dachu kapała woda water was dripping from the leaky roof- ziemia jest dziurawa od bomb the ground is riddled with bomb craters- cerowała dziurawe skarpetki she was darning socks- polskie prawo jest dziurawe przen. Polish law is full of loopholes■ dziurawy worek a bottomless pit- własny dom to dziurawy worek having one’s own house is like pouring money into a bottomless pit- mieć dziurawą kieszeń pot. to spend money like waterThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dziuraw|y
-
4 obywatelstw|o
n sgt citizenship- mieć obywatelstwo polskie to have Polish citizenship- podwójne obywatelstwo dual citizenship/nationality- nadać a. przyznać komuś obywatelstwo to grant sb citizenship- przyznać komuś/otrzymać honorowe obywatelstwo miasta to give sb/receive the freedom of a city- papież przyjął honorowe obywatelstwo Częstochowy the Pope was made a freeman of the City of Częstochowa- pozbawiono go polskiego obywatelstwa his Polish citizenship was revoked■ zyskać/mieć prawo obywatelstwa książk. to become/be generally acceptedThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > obywatelstw|o
-
5 sam1
Ⅰ adj. 1. (bez pomocy) (by) oneself- sam to zrobiłeś? did you do it (by) yourself?- drzwi same się zamknęły the door closed on its own- samo się zagoi it’ll heal by itself- samo się nie zrobi it won’t get done by itself- musicie sami zdecydować you have to a. must decide for yourselves- „jak samemu zbudować dom?” ‘how to build one’s own house?’- sam z siebie of one’s own accord, without being asked- (ona) sama z siebie nigdy nie zabiera głosu she never speaks up of her own accord a. without being asked- nic nie dzieje się samo z siebie nothing happens by itself a. without a reason- wszystko zawdzięczam samemu sobie I owe everything to my own efforts- włosy jej się same kręcą her hair curls naturally2. (samotny) alone, by oneself- był sam w domu he was alone a. on his own at home- nie wolno jej samej wychodzić na ulicę she is not allowed to go out by herself a. on her own- trudno jest żyć człowiekowi samemu it’s difficult a. hard living on your own a. living alone- sam jeden all alone, all by oneself- po śmierci rodziców została sama jedna when her parents died she was left on her own a. all alone- słowo „bohater” pisze się przez sam h, nie przez ch the word ‘bohater’ is spelt with an h, not ch- mieli same córki they had only daughters- same nieszczęścia nas spotykają we’ve had a. met with nothing but trouble- same zdolności nie wystarczą talent alone is not enough- mówić prawdę, samą prawdę i tylko prawdę to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth- w samym środku in the very centre, right in the middle- na samym początku/końcu at the very beginning/end- na samej górze/na samym dole at the very top/bottom, right at the top/bottom- dom nad samym morzem a house right on the sea- gałęzie zwisające do samej ziemi branches hanging right down to the ground- w samo południe at midday, at high noon- do samego rana right through to the morning5. (jako podkreślenie) oneself- sam sobie przeczysz you’re contradicting yourself- sama tak powiedziała she said so herself- sami sobie są winni they’ve only got themselves to blame- mnie samego to zaskoczyło I was surprised myself- samo miasto niczym szczególnym się nie wyróżnia the town itself is nothing special- sam widzisz you can see for yourself- sama widzisz, że to nie takie proste see, it’s not that easy- sam zobacz see a. look for yourself- sam powiedz you tell me- sami powiedzcie, czy nie mam racji you tell me if a. that I’m wrong6. (wskazuje na najwyższe miejsce w hierarchii) oneself- widziałem samego prezydenta I saw the president himself7. (wskazuje na przyczynę) mere, very- na samą myśl o tym chce mi się płakać the mere a. very thought of it makes me want to cry- od samego zapachu robiło mu się niedobrze the very smell (of it) made him sickⅡ pron. taki sam the same- mamy takie same pióra we’ve got the same a. identical pens- (on) ma taki sam kolor włosów jak jego brat his hair is the same colour as his brother’s- twój kapelusz jest prawie taki sam jak mój your hat is practically the same as mine- wszyscy mężczyźni są tacy sami all men are the same a. alike- ten sam the same- byli w tym samym wieku they were the same age- ta sama kobieta, którą widziałem wczoraj the same woman (as a. that) I met yesterday- Paryż jest wciąż ten sam Paris is just a. still the same- to samo the same- to samo dotyczy ciebie the same applies to you- poproszę jeszcze raz to samo! (the) same again please!- zrób to samo co wujek do the same as uncle (did)- jeden i ten sam one and the same- to jedna i ta sama osoba they are one and the same person- jedno i to samo one and the same thing- odwaga i brawura to nie jedno i to samo bravery and foolhardiness are not the same thing- tak samo [traktować, uważać] the same- tak samo będzie i tym razem it’ll be the same this time- tak samo jak dwa lata temu just the same as two years ago- są tak samo winni they are equally guilty- zniknął tak samo nagle, jak się pojawił he vanished just as unexpectedly as he had appeared- „muszę już iść” – „ja tak samo” ‘I’ve got to go’ – ‘me too’- tyle samo (z policzalnymi) the same number, just as many; (z niepoliczalnymi) the same amount, just as much- tyle samo pracowników, co rok temu the same number of a. just as many workers as last year- tyle samo prawdy, ile kłamstwa the same amount of truth as lies- mają tyle samo lat they’re (of) the same age■ maleńkie sam na sam z kimś a little tête-à-tête with sb- porozmawiać z kimś sam na sam to talk to sb one-on-one- marzył, żeby zostać z nią sam na sam he dreamt of being alone with her- sam nie zje i drugiemu nie da przysł. (she’s/he’s) a dog in the manger- klimat, który sam przez się jest czynnikiem leczniczym the climate, which is itself a healing factor- takie nastawienie jest samo przez się zrozumiałe taken by itself such an attitude is understandable- to się rozumie samo przez się! it goes without saying!- rozumie się samo przez się, że… that goes without saying that…- samw sobie in itself- dla niego praca jest celem samym w sobie work for him is an end in itself- ten dokument sam w sobie nie stanowi dowodu in and of itself the document does not constitute evidence książk.- tym samym in the process- uzyskał obywatelstwo polskie, a tym samym prawo ubiegania się o to stanowisko he acquired Polish citizenship, thus a. thereby gaining the right to apply for the postThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > sam1
См. также в других словарях:
prawo — I n III, Ms. prawowie; lm D. praw 1. zwykle blm «ogół przepisów, norm prawnych regulujących stosunki między ludźmi danej społeczności, określających zasady ich postępowania lub zawierających zakazy, których naruszenie zagrożone jest karą;… … Słownik języka polskiego
prawo — I {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. n I, Mc. prawowie, blm {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} całość obowiązujących, ustalonych przepisami norm i reguł porządkujących życie w społeczeństwie, określających to, co dozwolone, a… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
Польское право — в смысле системы самобытных правовых норм, действовавших на территории бывшей Польши, до сих пор еще весьма мало разработано. В попытках построить такую систему не было недостатка, но ввиду скудости опубликованных материалов все они грешили… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Польша (история)* — Период I. П. племенная и языческая. В конце VI в. по Р. Хр., с уходом германских племен из бассейнов Вислы, Одера и Эльбы, происходит миграция славян к западу и северу от их европейской стоянки на склонах Карпат и верховьях Вислы. Среди племен… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Польша — (история) Период I. П. племенная и языческая. В конце VI в. по Р. Хр., с уходом германских племен из бассейнов Вислы, Одера и Эльбы, происходит миграция славян к западу и северу от их европейской стоянки на склонах Карпат и верховьях Вислы. Среди … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Губе, Ромуальд Михайлович — (Hube, 1803 1890) польский историк юрист, уроженец Варшавы; окончил курс в Варшавском университете; слушал лекции в Берлине, где на него особенное влияние оказали Гегель и Савиньи; был в Варшавском университете преподавателем истории римского,… … Большая биографическая энциклопедия
Губе — Ромуальд Михайлович (Hube, 1803 1890) польский историк юрист, уроженец Варшавы; оконч. курс в Варшавском унив.; слушал лекции в Берлине, где на него особенное влияние оказали Гегель и Савиньи; был в Варшавском унив. преподавателем истории… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
ГУБЕ — (Hube), Ромуальд (7. II. 1803 9. VIII. 1890) польск. историк и юрист. Был проф. Варшавского и Петерб. ун тов, чл. Гос. совета Царства Польского, сенатором. Осн. область исследоват. работ Г. история ср. век. польск. права. Работы Г. о статутах… … Советская историческая энциклопедия
Губе, Ромуальд Михайлович — Губе Ромуальд Михайлович польск. Hube, 1803 1890) польский историк юрист, уроженец Варшавы; окончил курс в Варшавском университете; слушал лекции в Берлине, где на него особенное влияние оказали Гегель и Савиньи; был в Варшавском… … Википедия
Шляхта дворянское сословие в Польше — (от древневерхненемецкого slahta род) дворянское сословие в Польше. Вопрос о происхождении Ш. находится в связи с вопросом о возникновении польского государства. В польской историографии существуют две теории для решения последнего вопроса:… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Шляхта, дворянское сословие в Польше — (от древневерхненемецкого slahta род) дворянское сословие в Польше. Вопрос о происхождении Ш. находится в связи с вопросом о возникновении польского государства. В польской историографии существуют две теории для решения последнего вопроса:… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
